Straż Miejska w Szczecinie

Rozpoczął się nowy sezon grzewczy, jeszcze nie wszyscy i nie wszędzie rozpalają swoje piece, ale z każdym dniem przybywa posesji, na których ruszyło już ogrzewanie za pomocą spalania opału w instalacjach grzewczych . Dobrze, jeśli jest to opał legalny i przeznaczony do termicznej obróbki. Gorzej, jeśli do pieców trafiają śmieci.

Kontrole przeciwdziałać mają spalaniu śmieci w piecach domowych. Imienne upoważnienia do ich przeprowadzania oraz do wejścia na teren prywatny, w tym do domów i mieszkań, posiada na chwilę obecną 100 funkcjonariuszy Straży Miejskiej. Przypominamy, że uniemożliwienie przeprowadzenia czynności kontrolnych to przestępstwo. Przepis art. 225 Kodeksu Karnego typizuje w § 1 utrudnianie lub udaremnianie czynności służbowych osobie uprawnionej do przeprowadzenia kontroli w zakresie ochrony środowiska. Strażnik nie musi mieć specjalnego nakazu, by sprawdzić piec. W tej sytuacji ważne jest natychmiastowe działanie, reakcja np. na widok czarnego dymu, który ulatnia się z komina. Jest to więc sytuacja niecierpiąca zwłoki, która nie wymaga dodatkowego udokumentowania ze strony kontrolującego, cała ta sytuacja uzasadnia nagłe wejście. Wystarczy więc, że umundurowany strażnik pokaże legitymację i powie, że chce dokonać oględzin i na tej podstawie ma prawo działać.

W poprzednim sezonie grzewczym strażnicy miejscy przeprowadzili ponad 1718 interwencji i kontroli w tym zakresie, 593 kontroli z użyciem drona antysmogowego. W przypadku 3.55 % wśród tych interwencji stwierdzono naruszenie prawa. To oznacza, że w piecach palone były odpady np. płyty wiórowe, paździerzowe, resztki mebli i odpady komunalne. Strażnicy podkreślają, że świadomość mieszkańców dotycząca tego, czym można palić w piecach cały czas się zwiększa. Podczas interwencji nie są już świadkami tak patologicznych sytuacji, jakie miały miejsce jeszcze przed kilkoma laty. Kiedyś na porządku dziennym było wykorzystywanie jako rozpałki plastikowych butelek. Palono gumowe kalosze, a raz nawet strażnicy znaleźli w palenisku kawałek nadpalonej opony. Teraz już takich drastycznych odkryć nie ma . Zdarzają się za to drewnopodobne materiały, które są wykorzystywane do palenia często z niewiedzy. Np. ramy okienne, płyty paździerzowe wydają się niektórym być dobrym, drewnianym materiałem, a nie zdają sobie sprawy, że znajduje się na nich niemal cała tablica Mendelejewa.

W tym sezonie już po raz kolejny, przy współpracy z Wydziałem Ochrony Środowiska, realizowane będą także patrole z użyciem drona antysmogowego. Urządzenie wyposażone jest w czujniki mierzące poziom stężenia w powietrzu szkodliwych substancji: formaldehydu, chlorowodoru, lotnych związków organicznych oraz pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Ich występowanie może wskazywać na spalanie odpadów zabronionych. Użycie drona pozwala precyzyjnie namierzyć źródło zanieczyszczeń i skierować tam patrol Straży Miejskiej. Dronowe patrole mają również duże znaczenie prewencyjne, a mieszkańcy mają świadomość, że – z jednej strony - mogą zostać poddani takiej kontroli, a z drugiej – mogą zgłaszać przypadki niepokojącego zadymienia. W ubiegłym sezonie grzewczym tj. od października 2023 do kwietnia 2024 r. dron skontrolował obszar obejmujący 55,7 km2.

Za spalanie odpadów grozi mandat w wysokości do 500 zł lub grzywna do 5 tys. zł, gdy sprawa trafi do sądu.

Od 1 stycznia 2024 roku szczecińscy strażnicy miejscy mogą sprawdzać podczas kontroli palenia w piecach, co jest w nich spalane, ale i jakiej są one klasy. W 2024 strażnicy miejscy uzyskali bowiem kolejne uprawnienia w oparciu o przepisy Uchwały Antysmogowej Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego (Nr XXXV/540/18.Źródłem informacji na temat klasy urządzenia może być świadectwo z badań, dokumentacja techniczna urządzenia, instrukcja użytkowania, tabliczka znamionowa czy też katalog producenta. Strażnicy prowadzą kontrole palenia w piecach, głównie na podstawie zgłoszeń od mieszkańców. Wspomaga ich w tym kilka razy w miesiącu dron antysmogowy (zgodnie z harmonogramem na te „usługi” podpisanym przez Urząd Miejski). Dodatkowo sprawdzają, czy zostały złożone  deklaracje emisyjności. Od 1 lipca 2021 każdy mieszkaniec lub zarządca budynku miał obowiązek złożyć deklarację do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB).

Ograniczenia i zakazy wymienione w akcie prawa miejscowego obowiązują wszystkich użytkowników instalacji o mocy poniżej 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych, tj. mieszkańców województwa zachodniopomorskiego, samorządy oraz podmioty działające na jego terenie. Ograniczeniami i zakazami objęto w szczególności następujące instalacje: kotły centralnego ogrzewania i ogrzewacze pomieszczeń tj. kominki, piece kaflowe, kozy, itp.

Wprowadzenie uchwały antysmogowej dla województwa zachodniopomorskiego powoduje, iż: na terenie województwa od 1 maja 2019 r.  zakazane jest stosowanie paliw stałych tj.:

1.       paliwa niesortowane w rozumieniu ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. z 2018 r. poz. 427 t.j. ze zm.);

2.       muły i flotokoncentraty węglowe oraz mieszanki produkowane z ich wykorzystaniem;

3.       węgiel brunatny * ;

4.       paliwa niespełniające wymagań jakościowych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3a ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. z 2018 r. poz. 427 t.j. ze zm.).

Terminy:

- do 1 stycznia 2024 r. należało wymienić należy piece, kotły niespełniające żadnych standardów emisyjnych (kotły bezklasowe tzw. kopciuchy i kotły poniżej klasy 3)

- do 1 stycznia 2028 r. wymienić należy piece i kotły poniżej klasy 5.

Docelowo na terenie województwa zachodniopomorskiego dopuszczone będzie eksploatowanie ogrzewaczy pomieszczeń (kominki, kozy, piece kaflowe itp.) spełniających minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w ust. 1 i 2 załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. Wymiana lub dostosowanie ogrzewaczy niespełniających powyższych wymogów musi nastąpić do 1 stycznia 2028 r.

Wymagania co do instalacji, o których mowa w § 2 pkt 2 i 3 uchwały antysmogowej, tj:

-  instalacje, które  wydzielają ciepło poprzez bezpośrednie rozprowadzanie go do pomieszczenia ( np. kominki, kozy, piece),

-  instalacje wydzielające ciepło i przenoszące je do innego nośnika ( np. kominki z płaszczem wodnym), których eksploatacja rozpoczęła się przed dniem wejścia w życie uchwały, będą obowiązywać tj . od dnia 1 stycznia 2028 r.

Klasa kotła winna być określona:

na tabliczce znamionowej umieszczonej na kotle,

w instrukcji obsługi kotła wraz z certyfikatem.

Brak informacji oraz brak tabliczki znamionowej oznacza, że kocioł nie spełnia kryteriów żadnej z klas (jest to tzw. kopciuch – kocioł pozaklasowy).

Należy zaznaczyć, że kotły z tzw. „certyfikatami ekologicznymi” nie spełniają wymagań żadnej z klas normy PN-EN 303-5:2012 i w kontekście uchwał antysmogowych podlegają wymianie – jako „pozaklasowe”.

Tabliczka znamionowa kotła CO to informacja umieszczona na piecu, służąca do jego identyfikacji m.in podczas kontroli dokonywanych przez funkcjonariuszy publicznych. Jest to także podstawowe źródło wiedzy dla właściciela. To właśnie tam można upewnić się, iż wybrany produkt spełnia restrykcyjne normy prawne oraz posiada niezbędne certyfikaty bezpieczeństwa. Informacje te przydają się także podczas ewentualnych prac konserwacyjnych oraz serwisowych.

Tabliczka znamionowa zawiera następujące informacje:

dane producenta,

klasę energetyczną pieca dla każdego z dozwolonych paliw,

pojemność wodną,

pobór mocy,

moc nominalną i zakres mocy dla każdego z paliw,

typ kotła,

   nazwa modelu,  numer seryjny, rok produkcji.

Brak tabliczki znamionowej oznacza, iż dany piec nie spełnia norm żadnej klasy energetycznej. Kotły pozaklasowe powszechnie nazywane są „kopciuchami”. Warto jednocześnie podkreślić, iż informacje powinny być naniesione w sposób trwały, który uniemożliwi usunięcie, zmazanie lub zmienienie informacji. Mogą mieć zarówno formę tekstu pisanego, jak i opracowania graficznego, schematu lub kodu kreskowego.

Norma PN-EN 303-5:2012 stanowi, iż tabliczka znamionowa pieca powinna być umieszczona w łatwo dostępnym dla każdego użytkownika miejscu. Najczęściej znajdziemy ją zatem pod spodem, z boku lub z tyłu urządzenia. Obowiązek ten został nałożony na producentów i rzemieślników zajmujących się wytwarzaniem sprzętu. Warto podkreślić, iż każdy piec wyprodukowany po 2003 roku powinien być wyposażony w tego rodzaju ustandaryzowane informacje.

Przeważnie produkowane są w technice wiązki laserowej, która umożliwia precyzyjne i trwałe stworzenie czytelnych oznaczeń. Warto jednocześnie podkreślić, iż zastępowanie oryginalnej tabliczki znamionowej jej odmłodzonym odpowiednikiem jest nielegalne i może stanowić podstawę wystawienia mandatu podczas kontroli.

Każda tabliczka znamionowa posiada informację na temat rodzaju kotła (np. piec na drewno) oraz numer seryjny (REF). Dodatkowo producent musi podać nazwę modelu, serie, numer urządzenia (No App), oznakowanie CE oraz normę odniesienia (np. EN 303-5:2012).

Pod skrótem Rdt znajdziemy informacje dotyczące sprawności kotła, natomiast CO2 sygnalizuje ilość emisji dwutlenku węgla. P.n oznacza z kolei moc nominalną danego pieca. Warto zwrócić przy tym uwagę na parametr dotyczący wymaganej odległości od materiałów łatwopalnych wyrażonych w centymetrach. Dodatkowo producent powinien zawrzeć dane dotyczące temperatury spalania oraz paliwa. Na tablicy znamionowej zamieszczone są także podstawowe informacje dotyczące bezpieczeństwa. Jako użytkownik znajdziesz tam też dane producenta, takie jak nazwę, miejsce produkcji oraz adres.

Aktualna norma emisyjna PN-EN 303-5:2012 wprowadza trzy klasy pieców wskazujące na ich jakość:

klasa 3. kotła – najniższa,

klasa 4. kotła – średnia,

klasa 5. kotła – najlepsza, a od 2017 roku jedyna dozwolona dla nowo sprzedawanych